Van een event met zo’n 40 deelnemers tot de huidige volgepropte editie met als thema Transformeren is accelereren: founding father van de kennisdag Jan Hommes (directeur BMWT) maakte ze allemaal mee, vertelde hij aan dagvoorzitter Suzan Vink. Waar hij zich bij de eerste editie nog afvroeg of het wel zo’n goed idee was, is de dag ondertussen uitgegroeid tot een begrip.

En terecht volgens Hommes, want de sector heeft te maken met serieuze uitdagingen. Maar dat moet kunnen: “De grote kracht van deze sector is dat we elkaar makkelijk weten te vinden. Dat moet ook, want niemand heeft alleen de wijsheid in pacht. We moeten de problemen benoemen en dat mag af en toe best schuren” hield hij zijn gehoor voor. “Ik ben trots op de praktische inslag: niet jammeren, gewoon doen.” Wel waarschuwde Hommes nog dat het tijd kost om alle uitdagingen op te lossen.

Bij dat laatste sloot Arno Visser, voorzitter van Bouwend Nederland, zich aan. Er gebeurt al veel in Nederland waar het gaat om emissieloos (elektrisch) werken. Wereldwijd gezien zijn we koplopers, maar tegelijkertijd lopen we in eigen land nog steeds tegen problemen aan. “Denk niet dat we even alles aan kunnen pakken. We praten over een systeemverandering”, volgens Visser.

Overheid als opdrachtgever

Senior beleidsmedewerker Schoon en Emissieloos Bouwen Alma Butter riposteerde enige kritiek uit de zaal over de overheden als opdrachtgever. Ze wees op de groei van het SEB-convenant en gaf aan dat de overheden hun best doen. Helaas ontbreken vaak tijd en kennis om meteen te kunnen uitvragen. Om die opdrachtgevers te helpen worden kennis- en meetprogramma’s opgezet. Zo krijgen bijvoorbeeld gemeenten in de toekomst hulp bij de handhaving van emissieloos werken. Daarna deed ze nog een oproep aan de aanwezigen: wacht niet met investeren in ZE-materiaal tot 2028, maar begin daar nu mee.

Aanwezigen die dachten lekker de hele dag te kunnen zitten en luisteren werden teleurgesteld. Ook van hen werd actie verwacht. Op de vraag ‘welke kleine verandering kun jij morgen al doorvoeren om het werk slimmer, duurzamer of veiliger te maken?’ werden heel wat kleurige strookjes papier volgeschreven. Al die stroken werden samengevoegd tot één lange keten van goede ideeën, die de ketensamenwerking in de sector symboliseerde.

Lagerhuisdebat en Nederlands Kampioen

Aan het einde van de dag kon iedereen meediscussiëren in het BouwMachines debat. Dit nieuwe onderdeel was opgezet in de stijl van een Engels Lagerhuisdebat. Hierbij staan twee partijen letterlijk tegenover elkaar (of in dit geval: op barkrukken zitten). De speaker of the House, debatdeskundige Gijs Weenink, had de inspannende taak iedereen in het gareel te houden. Bij een Lagerhuisdebat stemmen de leden namelijk met hun voeten. Als ze overtuigd worden door hun tegenstanders, staan ze op en sluiten zich aan bij de andere kant.

Hoewel dat niet vaak gebeurde, werd er wél enthousiast gebruik gemaakt van het recht om ‘Hear, hear hear’ (goedkeuring) of ‘Booooo’ (afkeuring) te roepen. Stellingen zoals ‘Netcongestie is geen excuus om niet emissieloos te werken’, ‘Schaf alle overheidssubsidies af’ en ‘Hoe meer regels, hoe veiliger de bouwplaats’ leverden aardig wat discussie op. En ook een nieuwe kampioen.

De deskundige jury van het debat, Suzan Vink en hoofdredacteur vakblad BouwMachines Joost Valkhoff, wezen Peter van Halteren van Sterk aan als de eerste Nederlandse Kampioen Bouwdebat 2025. De hoofdprijs, een zilveren graafmachine, krijgt ongetwijfeld een ereplaats.

Kennis delen en innovatie

Naast het plenaire gedeelte was er voldoende gelegenheid om in kleinere groepen diepgaander op relevante onderwerpen in te gaan. In twee ronden Kennissessies werd aandacht besteed aan veiligheid, laadproblemen (en -oplossingen), internationale ontwikkelingen op het gebied van emissieloos materieel (spoiler alert: China domineert) en hoe je emissieloos werken veiliger, sneller en slimmer op de bouwplaats introduceert.

Innovatie kan en mag niet ontbreken op deze Kennisdag, en dat deed het dan ook niet. Zo was er de Innovatieroute, waarbij een aantal bedrijven daadwerkelijk nieuwe machines, hulpstukken of diensten liet zien. Ook werd nog een viertal business-cases plenair over het voetlicht gebracht.

Jeroen Bugter van ELM/ETEC uit waarom het bijna 100-jarige bedrijf investeert in het W-TEC waterstofaggregaat. Dat komt voort uit vragen van klanten, stelde hij. Door zowel ETEC Powerboxen (krachtige, mobiele batterijsystemen) aan te bieden als dit waterstofaggregaat, kan op elke locatie emissieloos worden gewerkt.

Lars Kool (UMS/Deutz) is al lang bezig met de ombouw van machines naar elektrisch en is daarmee een van de pioniers in Nederland (en daarbuiten). Technisch hebben we het wel in de vingers, maar nu moet de uitvraag van de overheid nog volgen, hield hij de aanwezigen voor. Ook is er te weinig kennis over elektrisch op de bouwplaats en te veel cowboys, volgens Kool. Maak mensen, en vooral de jeugd, enthousiast over elektrisch werken, dan gaat de transitie een stuk soepeler gaf hij aan in een vurig betoog.

Elke locatie stelt andere eisen

Kasper Keukens, Productmanager Alternative Fuels & Renewables bij Bredenoord, liet zien hoe hun biogasgenerator in de praktijk gebruikt werd bij een grootschalig dijkversterkingsproject in een Natura 2000-gebied. Wel gaf hij aan dat elke locatie een andere (laad)oplossing nodig heeft: van aanwezige stroomvoorziening tot verwisselbare accupakketten, soms zelfs in combinatie met (Stage V) diesel.

Max Aerts (DENS) demonstreerde wat Keukens ook al liet zien: elke locatie heeft zijn eigen oplossing nodig. Hij liet een binnenstedelijk dijkversterkingsproject zien waarbij twee batterijcontainers voor de energievoorziening zorgen. In dit geval was dat de meest economische oplossing, in een andere situatie kan dat weer anders zijn. Wel waarschuwde hij de aanwezigen dat elektrisch materieel soms hoge piekstromen nodig heeft: zorg dat je stroomvoorziening daar mee kan omgaan.

De jubileumeditie van de BouwMachines Kennisdag liet duidelijk zien hoe krachtig de sector wordt wanneer kennis, innovatie en samenwerking samenkomen. Van het felle Lagerhuisdebat tot verrassende oplossingen voor emissieloos werken: de energie in de zaal was voelbaar. Als dit de lat is voor de komende jaren, belooft de elfde editie nóg meer inspiratie, praktische handvatten en vernieuwende ideeën.

Zie hier ook de aftermovie van de Kennisdag: