Een bouwkundige nulmeting is een nauwkeurige 3D-opname van posities, oppervlaktes en ruimtes van de bouwlocatie. De meting vindt idealiter plaats in de tender- of ontwerpfase en gebeurt zo zorgvuldig mogelijk.
Uit onderzoek van TNO blijkt dat 51 procent van de bouwfouten al tijdens het ontwerp wordt gemaakt en 37 procent tijdens de uitvoering. Met nulmetingen dring je het aantal fouten en de gepaard gaande faalkosten terug. Dat geldt voor elk project: woningbouw, utiliteitsbouw of wegenbouw.
Bouwkundige nulmeting: ongelooflijk onderschat
De nulmeting is in de woorden van landmeetkundige Arthur Maassen, eigenaar van Maatvoeren en Landmeten B.V. (M&L) ‘bizar belangrijk’ en wordt ongelooflijk onderschat. 'Tijdens de bouw is iedereen de hele dag bezig met faalkostenreductie met behulp van BIM-systemen, archivering, noem maar op. Maar juist een fatsoenlijke nulmeting, vóór aanvang van een project, voorkomt dubbelwerk, faalkosten en het aanpassen van tekeningen en plannen tijdens de uitvoering.'
Je detecteert knelpunten binnen de driehoek X, Y en Z waarmee je vroegtijdig anticipeert op afwijkingen. En faalkosten voorkomt”
Ontwerp afstemmen op de realiteit
Het eerste doel van de nulmeting is dat je het ontwerp af moet stemmen op de werkelijkheid. Maassen: 'Je detecteert knelpunten binnen de driehoek X, Y en Z waarmee je vroegtijdig anticipeert op afwijkingen. En faalkosten voorkomt.” Daarnaast is een nulmeting belangrijk op juridisch vlak. “Om conflicten over kadastrale grenzen te voorkomen, of de bouwkundige staat vast te leggen van constructies in de omgeving, voor aanvang van het project. Of die scheur in het naastgelegen pand door jouw toedoen is ontstaan, staat niet langer ter discussie.'
Geen nulmeting, geen kwaliteitsborging
De Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen Wkb – die op 1 januari 2023 in werking treedt – schrijft voor dat een aannemer moet kunnen aantonen dat hij er alles aan heeft gedaan om fouten en schade te voorkomen. Een onafhankelijk controleur – de kwaliteitsborger – zal het bouwproces controleren tot en met oplevering. In het licht van de wet zegt Maassen: 'De nulmeting staat aan de basis van alles. Doe je geen nulmeting, dan is de kwaliteit ook niet te borgen.'
Want tijdens de uitvoering van het project zou elke medewerker en onderaannemer elke dag moeten controleren of zijn werk nog aansluit bij de uitgangspunten uit de nulmeting. Staan de heipalen op de juiste plek? Staan de buitenwanden recht? Kloppen de oppervlaktematen van muren, vloeren en plafonds? Heeft elk appartement het beloofde aantal lichtpunten? Feitelijk levert iedere nieuwe fase in het bouwproces een nieuwe nulmeting op.
In de praktijk: Heijmans en de Zuidas
Heijmans bouwt een nieuwe OV-terminal aan de Zuidas, midden tussen bestaande hoogbouw. Projectleider Pieter van Dueren den Hollander: 'Zodra het project was gegund, hebben we een gedetailleerde nulmeting uitgevoerd. Met infrarood laserscanners hebben we de bouwlocatie en omgeving ingemeten. Het resultaat is een 3D-puntenwolk. Elk punt heeft een x-, y-, en z-coördinaat. Zo maken we een virtuele kopie van de werkelijkheid. Het ontwerp is gebaseerd op deze ‘Digital Twin’.'
Risico’s beheersbaar
Deze nulmeting houdt de risico’s voor het project op de Zuidas beheersbaar. Van Dueren den Hollander: 'Wat je wil voorkomen, is stagnatie tijdens de bouw. Bijvoorbeeld omdat we onverwacht op kabels en leidingen stuiten die we moeten omleggen. Daarom checken we dit al op de scan en houden we er al rekening mee in het ontwerp.'
Ook tijdens de bouw buiten blijft Heijmans veelvuldig meten. 'Op daken van omliggende gebouwen hebben we grondslagpunten geplaatst en tijdens de bouw voegen we grondslagpunten toe op de OV-terminal in wording. Elke maatvoerder controleert zijn eigen standplaats ten opzichte van die punten. Ook zorgen we ervoor dat onze meetapparatuur jaarlijks wordt gekalibreerd door de leverancier, waaronder Topcon. Zo weet je zeker dat de apparatuur en data betrouwbaar zijn.'
Dit is een partnerartikel van Topcon
